بازخوانی مفهوم تزیین در مسکن روستایی ایران (مطالعه موردی: تزیینات مسکن در روستای اوان، استان قزوین)

author

Abstract:

اگرچه به‌واسطه مشاهدات و تحلیل‌های متواتر پیرامون آثار نفیس و شکوهمند معماری، تزیینات عموماً به‌عنوان مؤلفه‌ای از بناهای پرهزینه و خاص هر دوره شناخته می‌شود، اما نیاز به تلطیف فضا در مسکن‌های کوچک روستایی نیز بروز می‌یابد که با مصالح و فناوری و نیروی کار بومی ایجاد می‌گردند، اما شکل بروز آن متفاوت و فاقد استقلال ماهوی و فیزیکی و متکلفانه است. بخش عمده‌ای از مطالعات انجام ‌شده در ایران که با محوریت تزیین شکل‌گرفته‌اند، بر مصادیق نفیس تاریخی همچون کاربندی، مقرنس و کاشی‌کاری متمرکز بوده‌اند. در این میان، «مسکن روستایی» به‌عنوان گونه‌ای از معماری که با هزینه کم و نیروی کار بومی برپا می‌شود، کمتر از زاویه تزیینات موردتوجه پژوهشگران قرارگرفته است اما اگر تزیین به معنای آراستن و زینت دادن، ریشه در نیازهای مشترک انسان داشته باشد، چه نمودی از آن را می‌توان در مسکن بومی روستایی مشاهده نمود؟ در این مقاله در پی پاسخ دادن به این سؤال، روستای اوان در قزوین که دارای بافت معماری بومی است، به‌عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شد و هشت مسکن این روستا مورد بررسی قرار گرفت. روستای اوان در هشتاد کیلومتری شمال قزوین و در منطقه‌ای کوهستانی واقع گردیده است. مردم این روستا معیشت خود را از کشاورزی و دامداری تأمین می‌کنند. دو منبع کشاورزی یعنی آب ‌و خاک مناسب در این روستا به وفور وجود دارد. خانه‌های قدیمی‌تر روستا با خشت و گل و سنگ بنا ساخته‌شده‌اند درحالی‌که خانه‌های امروزی آن از مصالحی همچون آجر سیمان و سنگ تشکیل ‌شده‌اند.  این پژوهش در دو مرحله میدانی و کتابخانه‌ای به انجام رسیده است. مرحله اول شامل بازدید و مستندسازی مسکن‌های روستا و ثبت شواهد تجربی و مرحله دوم شامل مرور ادبیات مرتبط با تزیین و مسکن روستایی، سپس تحلیل و استدلال منطقی پیرامون موضوع است. هدف اصلی از ارائه این مقاله، بازخوانی مفهوم تزیین در مسکن روستایی ایران و نمونه موردبررسی، تزیینات مسکن در روستای اوان استان قزوین است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که تزیین در مسکن‌های روستای اوان به شکلی غیرمستقل و در پیوند حداکثری با نیازهای ضروری ظهور و بروز پیدا می‌کند و می‌توان تزیین در مسکن‌های روستایی را، ایجاد یک انتظام فرا کارکردی میان عناصر کارکردی بازخوانی کرد.    

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

الگوی طراحی مسکن روستایی (مطالعه موردی: روستای هنجن)

کیفیت مسکن روستایی در ایران، از منظر بسیاری از محققان، اهمیت زیادی دارد. سیاست‌های طراحی و برنامه‌ریزی مسکن روستایی، برنظام طراحی مبتنی بر نیازهای مردم روستایی، تأکید می کند. این مسئله ممکن نیست مگر با جامعه‌شناختی روستایی و دستیابی به شرح کاملی از نیازها، خواسته‌ها و رفتارهای مردم روستانشین. هدف از ارایه الگوی طراحی، تبیین توصیه‌های طراحی در قالب چارچوبی کالبدی- عملکردی است که می‌تواند پایه طر...

full text

ارزیابی روستای سالم با تاکید بر شاخص های مسکن پایدار (مطالعه موردی: نواحی روستایی استان کردستان)

طرح و اقدام روستای سالم با هدف ایجاد مکانی مناسب جهت زندگی در روستا و ارتقاء بهداشت و سلامتی اعضاء جامعه با مشارکت ساکنین اجرا می شود. مسکن یکی از پروژه های مهم روستای سالم محسوب می شود؛ این پژوهش شاخص های مسکن پایدار با روش توصیفی- تحلیلی در سطح استان کردستان ارزیابی می­کند. یافته ها نشان می دهد 48 درصد سکونتگاه های روستایی استان کردستان دسترسی به نورکافی دسترسی ندارند.73 درصد روستاها فاقد آب ...

full text

واکاوی مفهوم «گونه» در مسکن بومی و تبیین رویکردی برای دسته‌بندی گونه‌های مسکن روستایی در ایران

تخریب ساختمان‌‌های بومی روستایی در بازسازی‌‌‌ها و نوسازی‌‌‌های اخیر، در کنار اهمیت شناخت ارزش‌‌های پایدار این بناها و به‌کارگیری آن در ساخت و سازهای جدید، نیاز به مستندسازی بناهای بومی را افزایش داده است. مستندسازی این بناها نیازمند شناخت الگوهای بومی و اصیلی است که می‌توان آن‌را یک «گونه مسکن» تعبیر نمود. در این مقاله تلاش شده است که ضمن شناخت مفهوم گونه مسکن از وجه نظری، دسته‌بندی ‌جامعی از ر...

full text

معنا در مسکن، بازخوانی روایت مسکن دیروز برای زندگی امروز

چکیدهخانه فضای بلافصل مرتبط با زندگی آدمی است. فضایی که از آن تاثیر می‌گیرد و بدان تاثیر می‌گذارد. این فضا در پیوند با مفهومی پیچیده یعنی خانواده به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی و جزء لاینفک خانه‌ی ایرانی- اسلامی معنا می‌یابد. پیوند میان خانه، خانواده و زندگی جاری در آن، می‌تواند مفهومی ماندگار و جاودانه برای ساکنان خانه خلق کند. در جامعه‌ی امروز، به علت پیچیدگی‌های اجتماعی پدید آمده و رسوخ اند...

full text

قلمرو در مسکن حاشیه کویری ایران (مطالعه موردی: محدوده قلمروها در مسکن سه دوره شهر عقدا)

مفهوم قلمرو از جمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت ارتباط انسان با محیط است و سازماندهی آن موجب تأمین برخی از نیازهای انسان از قبیل هویت، انگیزش و امنیت می­شود. پیشینه نظری موضوع نشان می­ دهد که دو دسته عوامل مرتبط با کالبد و رفتار کاربر در بستری اجتماعی- فرهنگی برمحدوده قلمروها تأثیر می­گذارند. بنابراین با توجه به عوامل تأثیرگذار بر شکل‌گیری قلمروها، محدوده قلمروهای کالبدی، تحت تأثیر عوامل مرتبط با ...

full text

معنا در مسکن، بازخوانی روایت مسکن دیروز برای زندگی امروز

چکیدهخانه فضای بلافصل مرتبط با زندگی آدمی است. فضایی که از آن تاثیر می گیرد و بدان تاثیر می گذارد. این فضا در پیوند با مفهومی پیچیده یعنی خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی و جزء لاینفک خانه ی ایرانی- اسلامی معنا می یابد. پیوند میان خانه، خانواده و زندگی جاری در آن، می تواند مفهومی ماندگار و جاودانه برای ساکنان خانه خلق کند. در جامعه ی امروز، به علت پیچیدگی های اجتماعی پدید آمده و رسوخ اند...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 37  issue 162

pages  3- 20

publication date 2018-09

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023